Wczasy nad morzem - wczasynadmorzem.info

Gdańsk

23 lipiec 2013r.

GDAŃSK Gdańsk jest wielkim ośrodkiem przemysłowym, rozwijającym się od 2 poł. XIX w. Główną gałęzią gospodarki jest przemysł stoczniowy, reprezentowany przez takie zakłady jak Stocznia Gdańska im. Lenina *, Stocznia Północna im. Bohaterów Westerplatte, Stocznia Remontowa i kilka mniejszych. Prócz stoczni czynne są dziesiątki innych obiektów przemysłowych, w tym niektóre pracujące dla zakładów stoczniowych. Obok stoczni główną rolę w życiu gospodarczym miasta i całego kraju odgrywa port gdański. Z portem wiąże się trwająca około 10 wieków wymiana towarów między ziemiami polskimi i wielu krajami zamorskimi. Gdańsk należy do najważniejszych w kraju ośrodków naukowych: funkcjonuje w nim 6 wyższych uczelni (Politechnika Gdańska, Uniwersytet Gdański, Akademia Medyczna, Akademia Wychowania Fizycznego, Akademia Muzyczna i Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych) oraz szereg instytutów i innych placówek naukowych, jak Instytut Morski, Instytut Bałtycki, Budownictwa Wodnego PAN, Maszyn Przepływowych, Medycyny Morskiej i Tropikalnej, Pracownia Gdańska Zakładu Historii Pomorza i inne. Pracownikom wymienionych uczelni i placówek służą swymi zbiorami Gdańska Biblioteka PAN, Wojewódzkie Archiwum Państwowe oraz biblioteki własne wyższych uczelni i instytutów. Gdańsk jest ważnym i promieniującym na całe Pomorze Wschodnie centrum kulturalnym i artystycznym. Działają tu takie placówki jak: Muzeum Narodowe, Centralne Muzeum Morskie, Muzeum Archeologiczne, Muzeum Historii Miasta Gdańska i Muzeum Diecezjalne, a także Teatr "Wybrzeże", Opera i Filharmonia Bałtycka, wspomniane dwie wyższe uczelnie artystyczne. Wojewódzki Ośrodek Kultury, Wojewódzka Biblioteka Publiczna oraz średnie szkoły artystyczne itp. Dużą rolę odgrywa prasa gdańska, trzy wydawnictwa - Wydawnictwo Morskie, Oddział "Ossolineum" i Krajowa Agencja Wydawnicza. Wielkie zasługi w dziedzinie odbudowy zabytków i konserwacji dzieł sztuki posiadają Pracownie Konserwacji Zabytków. WAŻNIEJSZE DATY Z DZIEJÓW GDAŃSKA IX w. Powstanie w miejscu dzisiejszego Długiego Targu osady z przystanią rybacką na Motławie. X-XII w. Istnienie przy Długim Targu i części ul. Długiej osady otoczonej silnymi fortyfikacjami drewniano-ziemnymi, których fragment odkryto w latach 1971—1974 w podziemiach Ratusza Głównomiejskiego. II poł. X w. Powstanie na dzisiejszym Zamczysku silnego grodu, prawdopodobnie z inicjatywy Mieszka I. Gród ten był siedzibą namiestników władców polskich, a następnie książąt pomorskich. 997 Przybycie do Gdańska na zlecenie Bolesława Chrobrego biskupa praskiego Wojciecha. Ochrzcił on wówczas w Gdańsku znaczne zastępy ludzi (hominum multae catervae). 999 W Rzymie, w klasztorze Benedyktynów napisany został "Ży.wot św. Wojciecha", a w nim wymieniono po raz pierwszy nazwę Gdańska w formie Gyddanyzc, co odczytuje się jako Gdańsk. 1148W źródłowym przekazie z tego roku wymieniony jest castrum Kdanzk (zapis niemiecki) in Pomerania i podana wzmianka o nabrzeżu portowym. 1227 Panujący od 1217 w Gdańsku książę Świętopełk II uniezale- żnił się od krakowskiego pryncypatu i utworzył samodzielne księstwo gdańskie. 1294 Umiera Mściwuj II, ostatni z książąt pomorskich, a jego dziedzictwo przyjmuje Przemysł II, książę wielkopolski. 1296 Ginie Przemysł II, zamordowany przez Niemców, a władzę nad Gdańskiem obejmuje Władysław Łokietek. 1308 Krzyżacy opanowują zdradziecko Gdańsk i wymordowują część jego mieszkańców ok.Na miejscu grodu książęcego budują Krzyżacy potężny 1340 zamek na siedzibę konwentu. ok.Krzyżacy nadają przywilej lokacyjny osadzie powstałej 1343w rejonie Długiego Targu, ul. Długiej. Powstaje tzw. Główne Miasto, najznaczniejszy przez wieki pod względem gospodarczym, kulturalnym i militarnym człon w zespole osiedli tworzących Gdańsk. 1377Uzyskuje prawa miejskie osada rozwijająca się w rejonie kościoła św. Katarzyny, na miejscu książęcej osady rzemieślniczej. Człon ten nazywany jest Starym Miastem. 1380Na północ od Starego Miasta, nad Wisłą zakładają Krzyża- cy tzw. Młode Miasto (Jungastadt), konkurencyjne dla Głównego Miasta. ok.Wybudowanie Kanału Młyńskiego, dzisiejszego Kanału 1340Raduni, tworzącego odgałęzienie rzeki Raduni, wykonane w okolicy Pruszcza Gdańskiego. Wody kanału poruszały kilka młynów, w tym Wielki Młyn krzyżacki na Starym Mieście, a nadto kanał dostarczał Gdańskowi wodę pitną. 1400Gdańsk liczy około 15 tys. mieszkańców narodowości niemieckiej i częściowo polskiej. 14105 sierpnia król Władysław Jagiełło wystawia Gdańskowi w obozie pod Malborkiem akt nadania podgdańskich posiadłości krzyżackich, a 7 sierpnia miasto składa hołd Jagielle (w zastępstwie króla rycerzowi Januszowi z Tuliszkowa). 1411Na zamku gdańskim komtur krzyżacki morduje dwu burmistrzów gdańskich i członka Rady Miejskiej. 1416Rewolta pospólstwa gdańskiego zdławiona krwawo przez patrycjat i Krzyżaków (ścięcie 18 osób, banicja 40 i konfiskaty mienia). 1440Gdańsk przystępuje do antykrzyżackiego Związku Pruskiego. 1450Gdańsk liczy około 20 tys.. w pocz. XVI w. 26 tys., w poł. XVII w. ponad 70 tys. mieszkańców. 1454W ramach działań Związku Prukiego Gdańsk wypowiada Krzyżakom posłuszeństwo, burzy zamek komturski, opanowuje posiadłości Zakonu na swoim terytorium i po 135 latach jarzma krzyżackiego wiąże swoje losy z Polską. 1454—1457 Gdańsk uzyskuje od króla Kazimierza Jagiellończyka cenne przywileje (Pri\ilegia Casimiriana), m. in. połączenie odrębnych członów Gdańska w jeden organizm miejski podległy Radzie Głownego Miasta, korzystne prawa handlowi . W 1457 do herbu Gdańska (dwa krzyże) wprowadzon została korona królewska. Od 1454 do 1793, przez 339 la pozostawał Gdańsk pod władztwem Polski. 1519—1528 Rozruchy i rewolta na tle społeczno-religijnym, stłumion krwawo. 1526 Król Zygmunt I wydał konstytucję (constituciones Sigii mundi) regulującą podstawowe problemy ustrojowe Gdańs ka. 1568Wrogie polskiej żegludze morskiej wystąpienia Gdańska, ir, in. wymordowanie 11 kaprów króla Zygmunta Augusta 1577Bunt gdańszczan przeciw królowi Stefanowi Batoremi zakończony klęską wojsk gdańskich, zapłaceniem królów 200 tys. złotych, a zniszczonemu klasztorowi oliwskiemu 2 tys. złotych. 1626—1629 W czasie wojen szwedzkich Gdańsk dochowuje Polsci 1655—1660 wierności i zamyka bramy przed Szwedami. XVI—1 poł. 'Rozkwit nauki, kultury i sztuki w Gdańsku, budowa wspa XVII w. niałych gmachów, pięknych kamienic mieszczańskich ora; potężnych fortyfikacji. ^ 2 poł. Na skutek wojen szwedzkich i wojny północnej (1700— XVII w. —1721) następuje zahamowanie rozwoju gospodarczegc Gdańska, spadają jego obroty handlowe. 1734 Gdańsk broni w swych murach króla Stanisława Leszczyn skiego i jego praw do korony polskiej. Ciężkie oblężeni< i duże straty miasta. 1772Po I rozbiorze Polski Prusacy rabują podmiejskie posiadło ści Gdańska, niszczą jego handel przez zastosowanie bloka dy. 1793Prusacy lamią zbrojny opór gdańszczan i 4 kwietni; zajmują miasto, odbierają mu wszystkie prawa uzyskane oc Polski. 180724 maja, po dwumiesięcznym oblężeniu wojska francusku i polskie zajmują Gdańsk, który uzyskuje do Napoleora status wolnego miasta. 1813Roczne oblężenie Gdańska przez Rosjan i Prusaków. 2 stycznia 1814 miasto wraca pod panowanie pruskie. od ok. 1850 Stopniowy rozwój gospodarczy, a upadek kulturalny Gdańska. 1876Założenie w Gdańsku patriotycznego towarzystwa "Ogni- wo", później powstaje chór "Lutnia", Towarzystwo Ludowe "Jedność", "Sokół", Towarzystwo Polek i inne polskie organizacje. 28 VI Traktatem Wersalskim utworzone zostaje Wolne Miasto 1919Gdańsk, pozostające pod protektoratem Ligi Narodów, a gospodarczo i politycznie związane z Polską. Ogłoszone oficjalnie 15 XI 1920 1921Powstaje Dyrekcja Poczt i Telegrafów RP w Gdańsku. 13 VOtwarcie Polskiego Gimnazjum Macierzy Szkolnej w Gdańsku. 1919—1939 Czynne są w Gdańsku dziesiątki polskich towarzystw działających na polu społecznym, oświatowym i kulturalnym, narodowym. 1939Napady zbrojne Niemców na Pocztę Polską i załogę polską na Westerplatte i ich bohaterska obrona. 5 XZamordowanie przez Niemców 28 obrońców Poczty Polskiej. 1939—1945 Aresztowanie, zsyłanie do obozów koncentracyjnych i mordowanie Polaków gdańskich, np. 22 III 1940 67 czołowych działaczy Polonii gdańskiej w Stutthofie. 194528 marca żołnierze I Brygady Pancernej im. Obrońców Westerplatte docierają wśród walk na Długi Targ i wywieszają na Dworze Artusa biało-czerwony sztandar. 30 marca cały Gdańsk był wolny. W czasie walk zniszczone zostało od bomb, ostrzeliwania i pożarów 90% budynków starego Gdańska, obrabowane i zrujnowane stocznie, port i inne zakłady przemysłowe, środki komunikacji i wszystkie urządzenia komunalne. 1945—1985 Całkowita odbudowa starego Gdańska, w tym Główno Mias^ą w jego kształtach z XV—XVIII w., powsta szeregu nowych osiedli mieszkaniowych, w tym ogromno Przymorza i Piecek-Migowa, odbudowa i rozbudowa o modernizacja zakładów przemysłowych, modernizacja po i budowa nowoczesnego Portu Północnego, rozwój szk nictwa, bibliotekarstwa, stworzenie nowego systemu konnikacyjnego obejmującego wszystkie części miasta.